Blauwalg toenemende bron van zorg voor waterkwaliteit

Blauwalgen zijn elk jaar weer een belangrijke bron van zorg voor de waterkwaliteit in Nederland. Blauwalg komt vooral voor in de zomermaanden, in zoet water, zoals meren, vijvers en kanalen. De hoeveelheid neemt door klimaatomstandigheden en maatschappelijke ontwikkelingen steeds verder toe. Het beperken van schade voor mens en milieu is essentieel.

De afgelopen jaren zorgden hoge temperaturen en een gebrek aan regenval voor veel blauwalg. Door het dalende waterpeil in droge perioden neemt de concentratie van voedingsstoffen zoals stikstof en fosfor toe, waardoor de bacterie snel kan groeien. Ook vanwege de landbouw, rioolwaterzuiveringsinstallaties en andere bronnen van vervuiling neemt de hoeveelheid blauwalg toe. Vooral in stilstaand water of water met een lage circulatie hopen de algen zich op aan het wateroppervlak.

Gevaren
Blauwalgen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van mens en dier en voor het milieu. Ze produceren toxines die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Blootstelling aan water met veel blauwalg kan leiden tot allerlei klachten, van huidirritatie en maagklachten tot zelfs vergiftiging. Daarnaast kunnen blauwalgen, wanneer ze in grote hoeveelheden sterven, zuurstof uit het water onttrekken, wat leidt tot een afname van de zuurstofvoorziening in het ecosysteem. Dit kan leiden tot vissterfte en verstoring van de waterflora.

Verwachting voor 2025
Experts verwachten dat blauwalgen een blijvend probleem zullen zijn. De verwachte toename van hittegolven en droogteperioden door klimaatverandering zijn daaraan debet. De kans op blauwalgenbloei zal toenemen in de warmere maanden, vooral in wateren die al kwetsbaar zijn door eutrofiëring en verminderde watercirculatie. Zowel de overheid als de watersector zal zich in moeten zetten om het risico van blauwalgen te beperken door het verminderen van de nutriëntenbelasting in wateren en het verbeteren van de monitoring en bestrijding.

Preventie en bestrijding
Monitoring en langetermijnstrategieën zijn nodig om de gevaren van blauwalgen de komende jaren het hoofd te bieden. Centrale thema’s daarbij zijn:

1. Monitoring en detectie: Het is essentieel om blauwalg te monitoren, vooral in risicogebieden. Dit kan via visuele waarnemingen en chemische analyses van het water om de aanwezigheid van toxines te detecteren.
2. Vermijden van nutriëntenoverschot: Het verminderen van de afvloeiing van nutriënten naar waterlichamen door het reguleren van landbouwpraktijken, het verbeteren van rioolwaterzuiveringsinstallaties en het bevorderen van duurzaam waterbeheer is cruciaal om eutrofiëring tegen te gaan.
3. Publieke voorlichting en risicobeheer: Het is belangrijk om het publiek bewust te maken van de gevaren van blauwalgen en hoe ze zichzelf kunnen beschermen. Informatie over waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen is noodzakelijk.
4. Innovatie in bestrijding: De ontwikkeling van technologieën voor het bestrijden van blauwalgen, zoals het verbeteren van de watercirculatie of het toepassen van natuurlijke remedies, is een belangrijke taak voor de watersector.

Ben jij als projectleider, beleidsmedewerker of adviseur werkzaam bij een waterschap, Rijkswaterstaat, provincie of gemeente of via je werk in de drinkwatersector betrokken bij de blauwalgenproblematiek? Dan is het van belang de meest actuele kennis te hebben van blauwalgen. Volg de cursus Blauwalgen en waterbeheer op 11 en 12 maart 2025 zodat je de juiste aanpak kunt kiezen voor jouw specifieke blauwalgenprobleem.