Gerichter monitoren van blootstelling aan elektromagnetische velden

Het is onzichtbaar maar overal aanwezig: elektromagnetische straling. Via mobiele telefoons, tv en radio, transformatorhuisjes, hoogspanningslijnen, wifi: iedereen komt ermee in contact. Met de toename van de hoeveelheid elektronische producten rijzen er vragen bij burgers en bedrijven over de mogelijke effecten. Maar niet alle straling is hetzelfde en niet alle soorten zijn schadelijk voor de gezondheid.

Vorig jaar adviseerde de Gezondheidsraad dertig jaar over elektromagnetische velden en gezondheid. Het aantal studies en daarmee de kennis over blootstelling is de afgelopen jaren flink toegenomen. Waar staan we, wat betekent dit voor de maatschappij en in welke werkomgevingen is er aandacht nodig voor maatregelen?

Maatschappelijke onrust
Het niet kunnen waarnemen van straling maakt het een onderwerp waar mensen ongerust over kunnen zijn. ‘Maar de ene soort straling is de andere niet’, vertelt dr. Eric van Rongen, wetenschappelijk secretaris van de Gezondheidsraad, verbonden aan de vaste Commissie Elektromagnetische velden (EMV) en docent bij PAOTM. De gezondheidsrisico’s van radiofrequente straling, waar radio, tv, wifi en mobieltjes van gebruikmaken, en van extreem laagfrequente elektromagnetische velden, zoals nabij hoogspanningslijnen, zijn voor de bevolking zeer laag – en niet te vergelijken met de gevaren van röntgenstraling of die van radioactieve stoffen.

Honderden studies
Wetenschappelijk onderzoek vormt de basis voor adviezen die de Commissie EMV uitbrengt over gezondheid en elektromagnetische straling. Een belangrijke bevinding is een mogelijk verband tussen langdurige blootstelling aan EM-velden en een verhoogd risico op leukemie bij kinderen. Dat was aanleiding om voorzorgbeleid te formuleren over de maximale blootstelling van kinderen bij hoogspanningslijnen in woonhuizen, peuterspeelzalen en crèches. Van Rongen: ‘De commissie heeft dat voorzorgbeleid omarmd en voorgesteld het uit te breiden naar andere bronnen, zoals ondergrondse elektriciteitskabels, transformatorstations en -huisjes.’ Op grond van recent wetenschappelijk onderzoek adviseerde de Gezondheidsraad dit in 2022 nogmaals.

Specifieke situaties
Al met al kan gesteld worden dat de gemiddelde burger zich geen zorgen hoeft te maken over eventuele gezondheidsrisico’s door blootstelling aan elektromagnetische velden. Uiteraard zijn er wel specifieke situaties waar voorzorgsmaatregelen nodig zijn. Bijvoorbeeld personen die dagelijks werken met MRI-scanners, een stroomstation bouwen of onderhoud plegen in de elektrosector moeten afstand houden van de bron, blootstelling zoveel mogelijk voorkomen en rouleren met collega’s. En soms gaan projecten op de schop om problemen te voorkomen, zoals momenteel gebeurt op de campus van TU Delft. Hier wordt de aangelegde trambaan vervangen en voorzien van een Elektro Magnetisch Reductie Systeem (EMRS) dat ervoor zorgt dat de trillingen en straling van de trams geen onderzoeken kunnen verstoren.

Monitoren
Experts zouden graag zien dat er in het algemeen meer aandacht komt voor het aspect gezondheid. Doorgaans wordt er in het vrije veld soms gemeten om te kijken of de huidige normen niet worden overschreden. Het is echter verstandig om de blootstelling systematisch en geïntegreerd te monitoren bij de burger. Die heeft immers met verschillende bronnen te maken. Met de resultaten daarvan kun je ook de vraag beantwoorden of de blootstelling toeneemt doordat er meer bronnen zijn of dat we dat alleen maar denken. Deel je die meetgegevens met burgers, dan kun je waarschijnlijk ook een deel van de maatschappelijke onrust rond straling voorkomen.

Verantwoord omgaan met de risico’s van elektromagnetische straling
Heb je in je werk te maken met het ontwerpen of gebruiken van elektronische producten of systemen? Of communicatie en preventie omtrent straling? In de cursus Blootstelling aan elektromagnetische velden leer je van een team van vakspecialisten, waaronder Eric van Rongen, de belangen van de gezondheids- en veiligheidsaspecten rondom EM-velden kennen en ontwikkel je vaardigheden om risico-inventarisaties en -communicatie goed uit te voeren. Na afloop ken je de wettelijke EMV-normen en weet je hoe je hiermee om moet gaan in je professionele omgeving.

Bron: Gezondheidsraad.nl
Foto: Wikipedia Creative Commons - Smiley.toerist